KAHVE ETÜDÜ

Dış Ticaret Araştırma Servisi
Meltem Duran
Mart , 2004
Page 2
ii
İÇİNDEKİLER
Sayfa No
1. ÜRÜN TANIMI VE KAPSAMI
1
1.1. Tanımı ve Kapsamı
1
1.2. Kahvenin Üretim Aşamaları
1
1.3. Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Numaraları
2
1.4. Bileşimi ve Besin Değeri
3
1.5. İnsan Sağlığı Bakımından Önemi
3
2. ÜRÜN GELİŞİMİ
3
2.1. Dünyada ve Türkiye’de Kahvenin Tarihçesi
3
2.2. Dünyada ve Türkiye’de Kahve Yetiştirilen Yerler
4
3. ÜRÜN POTANSİYELİ
6
3.1. Kahve Üretim ve Tüketim Durumu
6
3.1.1. Dünyada Kahve Üretimi
6
3.1.2. Dünyada ve Türkiye’de Kahve Tüketimi 8
3. DIŞ TİCARET DURUMU
10
4.1. Dünya Kahve İhracatı ve İthalatı
10
4.2. Türkiye Kahve İhracatı ve İthalatı
14
5. FİRE VE ZAİYAT ORANLARI
15
6. MEVZUAT
15
6.1. Standartlar
15
6.2. Ambalajlama
15
6.3. Etiket Bilgileri
16
6.4. Teşvikler
16
6.5. Kahve Borsa Fiyatları
16
6.6. İthalatta Alınan Gümrük Vergi Oranları
16
7. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
17
8. BAŞLICA KAHVE İHRAÇ EDEN FİRMALAR
17
9. SEKTÖRDEKİ BAŞLICA ULUSLARARASI KURULUŞLARIN
WEB ADRESLERİ
20
KAYNAKÇA
21
Page 3
iii
TABLOLAR LİSTESİ
Sayfa No
TABLO 1
Dünyada Yeşil Kahve Ekilen Toprak Alanları
5
TABLO 2
Kahve Üretilen Ülkelerde Hasat Dönemi
6
TABLO 3
Dünya Yeşil Kahve Üretim Miktarları
7
TABLO 4
Başlıca İhracatçı Ülkelerde Kahve Tüketimi
9
TABLO 5
Başlıca Ülkeler İtibariyle Kahve İhracatı
11
TABLO 6
Dünya Kahve İhracatı Reeksport Miktarları ve Değerleri 12
TABLO 7
Başlıca Ülkeler İtibariyle İthalat Rakamları
13
TABLO 8
Türkiye’nin Kahve İhracat Rakamları
14
TABLO 9
Türkiye’nin Kahve İthalat Rakamları
14
TABLO 10
İthalatta Alınan Gümrük Vergi Oranları
17
GRAFİK 1
Ülke Grupları İtibariyle Dünya Yeşil Kahve Üretim Yüzdeleri 7
Page 4
1
1.ÜRÜN TANIMI VE KAPSAMI
1.1. Tanımı, Kapsamı ve Cinsi
Kahve; kökboyasıgiller (Rubiaceae) familyasının Coffea cinsinden tropik çalı
türlerine, bu türlerin tohumlarına ve tohumlarından hazırlanan içeceğe verilen addır.
Kahve , bir ağacın meyvesinin çekirdeğidir. Aile, Rubiaceae, cinsi ise Coffea’dır. Çok
sayıda Coffea türü varsa da, ekonomik anlamda iki tanesi önemlidir;Coffea arabica
(Arap Kahvesi) ve Coffea canephora (Robusta). Tarımı yapılan ilk kahve türü Arap
kahvesidir. Geçmişte Arabistan’da yetiştirilen bu tür günümüzde daha çok Latin
Amerika’da yetiştirilmekte olup Doğu Afrika ve Kongo Havzası kökenli olduğu sanılan
robusta ise Afrika ve Madagaskar’da yetiştirilmektedir. Bu iki türün ayrıca Asya’da da
tarımı yapılmaktadır. Ağacın normal boyu 8-10 metreyi bulabilse de, üretim teknikleri
nedeni ile genellikle 2-3 metreye kadar büyütülmesine izin verilmektedir. Yaprakları
sürekli yeşildir. Yetişmesi için tropikal bölge, volkanik zemin, orta derecede nem gibi
özellikler gerekmektedir. Genellikle yağmurun hemen ardından ağaçlar beyaz renkli
çiçek açarlar. Bu çiçeklerin ömrü sadece birkaç gündür. Çiçekten kahve yemişi
gelişir. Bu yemiş 1,5 cm. büyüklüğünde yuvarlak ve başlangıçta yeşil renklidir.
Olgunlaştıkça rengi kırmızıya dönüşür ve esas kullanılan kırmızı renkli yemişlerdir.
Kalın bir kabuğa sahip bu yemişin içinde çekirdek bulunmaktadır. Kahvenin de elde
edildiği kısım bu çekirdektir. Hemen her zaman bir yemiş iki çekirdek taşımaktadır.
Çekirdekler yeşil renklidir. Kahve bu çekirdeklerden elde edilmektedir.
1.2. Kahvenin Üretim Aşamaları
Kahve meyvesi kabuklarından ayıklanarak sarımtrak renkli kave çekirdeği
ortaya çıkarılmaktadır. Harmanlama aşağıda şekilde işlenmektedir:
Kavurma: Üretilmesi amaçlanan kahve türüne göre kavurma biçimi farklıdır.
Türk kahvesi genellikle sıcak hava akımı yöntemiyle 8-10 dk. arası kavrulmaktadır.
Filtre kahve yapımında bu süre 3-5 dk. arasındadır. Kavrulma süresi arttıkça
kahvenin içim sertliği artmaktadır. Kavurma işlemi kahvenin aromasını meydana
çıkarmaktadır. Bu aromayı kalıcı kılmak doğru anda yapılan şok soğutmaya bağlıdır.
Kahve kavrulurken gaz açığa çıkmaktadır. Bu nedenle kahve kavrulduktan sonra
eleklerde karıştırılarak havalandırılmaktadır.
Harmanlama: Filtre kahve ve hazır kahve yapılacağı zaman kullanılan bir
aşamadır. Kavrulan değişik kahve çekirdekleri öğütülmeden önce amaçlanan aroma
Page 5
2
ve tadı sağlamak için karıştırılmaktadır. Kahve markalarının birbirinden farkını
sağlayan en önemli özellik harmanıdır.
Öğütme: Yapılacak kahve çeşidine göre uygun incelikte çekirdeklerin
öğütülmesi işlemidir. Türk kahvesi ince, Espresso kahvesi orta, filtre kahve kalın
öğütülmektedir.
Damıtma ve Kurutma: Bu aşama sadece hazır kahve yapımında
kullanılmaktadır. Uygun şekilde kavrulmuş ve öğütülmüş kahve basınçlı çelik
tankların içerisinde sıcak su ile iyice karıştırılarak yoğun bir şekilde hazırlanmaktadır.
Sıvı haldeki bu konsantre kahve posasından ayrılarak kurutma için tanklara
alınmaktadır.
1.3. Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Numaraları
Kahve, uluslararası ticaretin şartlarına uygunluk sağlanması amacıyla dünyaca
kabul gören bir sistemle sınıflandırılmış olup gümrük tarife istatistik pozisyon
numaraları aşağıda yer almaktadır;
Pozisyon No
Eşyanın Tanımı
09.01
Kahve (kavrulmuş veya kafeini alınmış olsun
olmasın) :kahve kabuk ve kapçıkları; içinde
herhangi bir oranda kahve bulunan kahve yerine
kullanılan maddeler
- Kahve (kavrulmamış)
0901.11.00.00.00
- - Kafeini alınmamış
0901.12.00.00.00
- - Kafeini alınmış
- Kahve (kavrulmuş):
0901.21.00.00.00
- - Kafeini alınmamış
0901.22.00.00.00
- - Kafeini alınmış
0901.90
- Diğerleri
0901.90.10.00.00
- - Kahve kabuk ve kapçıkları
- -Kahve içeren ve kahve yerine kullanılan maddeler;
0901.90.90.10.00
- - - Kavrulmamış
0901.90.90.90.00
- - - Kavrulmuş
Page 6
3
1.4. Bileşimi ve Besin Değeri
Kaliteli bir kahve tanesinin rengi yeşilimsi olup içinde yağlı maddeler, glikoz,
kafestanik asit, aromatik esanslar, madensel maddeler ve kafein bulunmaktadır.
1.5. İnsan Sağlığı Bakımından Önemi
Yeşil kahve tanelerinde tanen, uçucu yağ, sabit yağ ve %0,8-2,5 oranında
kafein alkaloit bulunmaktadır. Bileşimindeki kafeinden ötürü kahvenin beyin ve kalp
etkinliğini uyarıcı, ayrıca idrar söktürücü etkileri vardır. Bu nedenle kavrulmuş
kahveden hazırlanan sulu çözeltiler uyku giderici, baş ağrılarını azaltıcı, kalp
kuvvetlendirici, hazmettirici ve alkaloit zehirlenmelerde panzehir olarak
kullanılmaktadır.
2.ÜRÜN GELİŞİMİ
2.1. Dünyada ve Türkiye’de Kahvenin Tarihçesi
Kahvenin anavatanı, Afrika kıtasında Etiyopya'nın güneyinde adı Kaffa olan bir
yerdir. Ortaçağın geç dönemlerinde, kahve ağacı Arabistan'a getirilmiş ve kahve
tarımı ilk kez burada geliştirilmiştir. Arabistan bölgesinde bir içecek olarak yaygınlık
kazandıktan sonra, Mekke'ye hacı olmak için gelen müslümanlar aracılığıyla kahve,
Mısır, Hindistan, Endonezya ve Anadolu gibi bölgelere yayılmıştır. Arap
yarımadasından sonraki ilk durağı Mısır, daha sonra ise Osmanlı başkenti olan
İstanbul olmuş; burada ilk kahvehaneler 16. yüzyılda açılmıştır. Kahve, çıkan
dedikodular nedeniyle ilk yasakla burada karşılaşmıştır. Kanunî Sultan Süleyman'ın
yasağına rağmen içilmesi yarı açık yarı gizli sürmüştür. Sonunda devlet kahveden
yüklü bir gümrük vergisi alacağını anladığında da yasak kaldırılmıştır.
Avrupa'nın kahve ile ilk tanışması Osmanlılar aracılığıyla olmuştur. İlk kez IV.
Mehmet'in bir elçisi tarafından 1664'de Paris'e götürülmüş ve XIV. Louis'nin
sarayında içilmiştir. O dönemin Avrupalı tıp uzmanları kahveyi zararlı bir içecek
olarak değerlendirip yasaklamışlardır. Böylece kahve ikinci bir yasakla karşılaşmıştır;
O tarihlerde henüz yaygınlık kazanmamış olan kahve, Fransız sarayı ve soylularının
ayrıcalıklı bir içeceği konumundadır. Bu ayrıcalıklı durum 1683 yılına dek sürmüştür.
Venedikliler aynı dönemde deniz yoluyla kahveyi İstanbul'dan İtalya'ya, daha sonra
Page 7
4
da Marsilya ve İngiltere'ye kadar ulaştırmışlardır. Böylece kahve bütün Avrupa'ya
yayılmıştır. Büyük kentlerin hepsinde kahvehaneler açılmaya başlanmıştır. Kahve ile
tanışan Avrupa, bu içeceğe olan ilgiyi görünce, kahve üretmek ve Arapların tekelini
ele geçirmek için 17. yüzyılın sonlarına doğru kahve ekimine girişmiştir. Bu girişimi ilk
kez Hollandalılar Cava'da denemiştir. 1700 yılında Cava'dan gönderilen bir tek kahve
fidanı, Amsterdam Botanik Bahçesi'ne dikilmiştir. Hollandalılar bu fidanın bir
çubuğunu Guyana'ya gönderirler. Diğer bir çubuğunu da Fransız kralı XIV. Louis'ye
hediye ederler. O da derhal Fransız Guyanası'na gönderir. Bu yolla gittikçe üreyen
kahve, oradan da Güney Amerika'ya geçer. 1789 Fransız Devrimi sonrasında Haiti
yerlilerinin elinden kurtulmak için kaçan bölgedeki kahve üreticileri, beraberlerinde
kahve fidanlarıyla Brezilya'ya geçerler ve burada kahve ekimini yaygınlaştırırlar.
Daha sonra kahve ekimi Meksika, Guatemala, Kolombiya, Venezuela gibi Orta ve
Güney Amerika ülkelerine yayılarak, ileride bu ülkelerin başlıca ürünü olma özelliğine
kavuşur. Öyleki, dünya üretiminin % 80-90'ını gerçekleştiren bu bölgede, başta
Brezilya olmak üzere belli dönemlerde (1900 ve 1929'da) fazla ürün nedeniyle kahve
fiyatlarının düşmesi sonucunda, bu ülkelerde ekonomik kriz baş göstermiştir.
Aynı dönemde Cava Adası, Asya'nın kahve üretim merkezi olmuştur. Buradan
İngilizler aracılığıyla Endonezya'nın diğer adalarına, Hindistan'a ve Seylan'a
getirilerek ekimi denendiyse de iklim, zararlı böcekler ve diğer bir rakip olan çay
nedeniyle buralarda fazla bir gelişme olmamıştır. Daha sonraki yıllarda Amerikalılar
Filipin Adaları'nda, Portekizliler de Timor Adaları'nda kahveciliği geliştirmeye
çalışmışlardır. Aynı yöndeki çalışmalar Afrika'nın doğusunda Angola'da ve
Madakaskar Adası'nda sürmüştür. Narin bir bitki olan kahve, gittiği yerlerde belirli bir
iklim koşulu ararken, aynı zamanda kendisi de doğasından belli bir ödün vermekte;
her dikildiği bölgede farklı koku ve cinste ürün vermektedir. Bugün iyi olarak
tanımlanabilen kahve cinsi ya Guatemala kahvesidir ya da Brezilya ve Cava
kahvelerinin karışımıdır. Orijinal Arap kahvesi içmek için Arabistan veya Yemen'e
gitmek gerekmektedir.
2.2. Dünyada ve Türkiye’de Kahve Yetiştirilen Yerler ve Hasat Dönemleri
Bu ağaçların yetişmeleri için en ideal bölgeler, tropik bölgelerdir. Brezilya,
Endonezya, Fildişi Sahilleri, Kolombiya ve Meksika bu açıdan en ideal ülkeler olup
dünyada yeşil kahve ekimi yapılan alanlar TABLO 1’de almaktadır..
Türkiye'de kahve ağacı yetiştirilmesi amacı ile özellikle Akdeniz yöresinde çeşitli
denemeler yapılmışsa da başarı sağlanamamıştır.
Kahve hasat dönemleri ülkeden ülkeye değişmekte olup yıl boyunca başlangıç ve
bitiş tarihleri farklıdır.

3. ÜRÜN POTANSİYELİ
3.1. Kahve Üretim ve Tüketim Durumu
3.1.1. Dünya’da Kahve Üretimi
Dünya kahve üretiminde 2003/04 hasat yılında, 2002/03 dönemine göre küçük
bir düşüş beklenmektedir. 2003/04 döneminde Arap kahvesinin üretimde %21.36’lık,
robusta cinsinin üretiminde ise %2.58’lik bir düşüş beklenmektedir. 2002/03
döneminde dünya üretiminde Arap kahvesinin payı 2002/03 döneminde %73.69
olurken 2004/03 döneminde %62.50’e, Robusta’nın 2003/04 döneminde dünya
üretiminde %37.50 olan payının ise %32.62’ye düşmesi beklenmektedir.

Dünyada en fazla kahve üretimi Brezilya tarafından yapılmaktadır. Brezilya’yı
Kolombiya, Vietnam, Endonezya takip etmektedir. 2002 yılında dünya kahve üretimi
7.667.536 ton olurken, 2003 yılında üretim 7.175.778 tona gerilemiştir.
3.1.2. Dünyada ve Türkiye’de Kahve Tüketimi
Türkiye kahve tüketiminde Avrupa’ya göre oldukça gerilerde kalmaktadır. Türk
kahvesi, hazır kahve ve filtreli kahve olmak üzere üç ayrı şekilde tüketicilere sunulan
kahve ülkemizde yeterince tüketilmemektedir. Avrupa’da kişi başına yıllık kahve
tüketimi 5-6 kilo olup tüketim İskandinav Ülkelerinde 11-12 kiloya kadar
yükselmektedir. Türkiye’de ise tüketim kişi başına yılda 250 gramdır. İtalya’da
insanların, özellikle çalışanların günde 41 dakikalarını kahve içerek geçirdiği
saptanmıştır. Türkiye’de kişi başına hazır kahve tüketimi yıllık 10-12 fincan olurken,
Avrupa’da 175-200 fincan, filtreli kahve ise Türkiye’de 1 fincan dolaylarında iken
Avrupa’da 560-600 fincan düzeyinde bulunmaktadır.
Dünya tüketimi 2002 yılında 109.3 milyon çuval (60 kiloluk) olup 2003 yılında
111.5 milyon çuval olduğu tahmin edilmektedir. En fazla tüketim Brezilya ve
Etiyopya’dadır.
İthalatçı ülkelerde tüketimin 2002 yılı itibariyle 82.2 milyon çuval, 2003 yılı
itibariyle 83.9 milyon çuval olduğu tahmin edilmektedir.
Ülkelere göre kişi başına düşen yıllık tüketim miktarları;
ABD: 4.07 kg (2001). Amerikalıların içecek tüketiminde kahve %52’lik paya
sahiptir. Çay’ın payı %31, sütün %33, alkolsüz içeceklerin % 58, meyve sularının %
43’dür. 1995 yılında tüketim 3.98 kg. olup tüketim artış eğilimindedir.
YILLIK KİŞİ BAŞINA TÜKETİM MİKTARLARI
Kanada: 4.7 kg (2000)
Avusturya: 8.2 kg (2001), 7.5 kg (1995)
Belçika-Lüksemburg : 5.0 kg ( 2001), 6.4 kg (1995)
Danimarka: 2001 yılı itibariyle tüketim 9.8 kg. olup 1995 yılındaki tüketimden
%12 daha fazladır.
Finlandiya: 9.6 kg ( 2001), 8.6 kg (1995)
Fransa : 5.5 kg (2001) (1995’deki miktarla aynı)
Almanya : 6.7 kg (2001), 7.4 kg (1995)
Yunanistan : 4.9 kg (2001), 2.2 kg (1995)
İrlanda : 2.3 kg (2001)
İtalya : 5.4 kg ( 2001), 2.2 kg (1995)
Norveç : 9.3 kg (2001)
Brezilya : 3.99 kg (2001), 3.11 (1995)
Portekiz : 4.3 kg (2001)
İspanya : 4.5 kg (2001), 4.2 kg (1995)
İsveç : 8.7 kg (2001), 11.8 kg (1990)
İsviçre : 8 kg (2001) 8 kg (1995)
İngiltere : 2.3 kg (2001), 2.3 (1995)
Türkiye’de toplam tüketimin %75’i Türk kahvesinden, %25’i hazır, çekirdek,
filtre gibi kahvelerden oluşmaktadır.
Arabistan kahvesi, dünyada en fazla tüketilen kahve cinslerinden biri olarak
gösterilmektedir. 1980 yılından itibaren her yıl tüketiminde artış görüldüğü bildirilen
Arabistan kahvesi, son yıllarda dünyadaki toplam kahve üretiminin %73.69’unu,
dünya ticaretinin de %60’ını teşkil etmektedir. Arabistan kahvesinin çoğunluğu
Brezilya’da üretilirken, Robusta cinsi Endonezya, Vietnam, Guatemala, Etiyopya ve
Fildişi Sahilleri’nde üretilmektedir.
Ülkemizin sahip olduğu iklim koşullarında yetiştiriciliğin yapılamamasından
dolayı kahve tüketimimiz ithalat yoluyla karşılanmaktadır. Kahve ülkemizde lüks bir
ürün olduğundan, gelir değişimlerine bağlı olarak tüketicilerin kahve talebi önemli
ölçüde değişmektedir. Son yıllarda ise genç kuşak, Avrupa kültürünün de
yaygınlaşmasıyla, kahveye ilgi duymaya başlamıştır. Kahve piyasasında, Türk
kahvesi, hazır kahve ve filtre kahve olarak üç ayrı şekilde tüketicilere sunulmaktadır.
Türk kahvesi, geleneksel içeceğimiz olup tüketicilerin hemen hemen tamamına yakını
tarafından tüketilmektedir. Bu alanda 1871 yılından beri faaliyet gösteren ve en eski
kuruluş olan Kurukahveci Mehmet Efendi ve Mahdumları firması Türk kahvesi
tanıtımında büyük rol oynamış olup halen faaliyetine devam etmektedir. Hazır kahve
tüketimi özellikle şehirlerde her geçen yıl giderek artmaktadır. Hazır kahve
piyasasında, Nescafe, Jacobs, Maxwell House, Melitta ve Kafeda gibi firmalar
faaliyet göstermektedir.Filtreli kahve genellikle ev dışı tüketiminde otel, iş yeri, cafe
ve restoranlarda yoğunlaşmaktadır.
4.DIŞ TİCARET DURUMU
4.1. Dünya Kahve İhracatı ve İthalatı
Dünya Kahve İhracatı
Dünya kahve ihracatında en büyük payı Brezilya, Kolombiya ve Vietnam
almaktadır. 2002 yılı itibariyle dünyada Arap kahvesi ihracatı 57.21 milyon çuval,
Robusta ihracatı ise 30.09 milyon çuval olmuştur. 2003 yılında ise dünyada Arap
kahvesi ihracatı 55.99 milyon çuvala, robusta cinsi ihracatı ise 28.87 milyon çuvala
düşmüştür. (Çuvallar 60 kiloluktur.)TOPLAM
Dünyada toplam 2002  yılı 87.30 milyon çuval ve 2003 yılı  84.87 milyon çuval olarak gerçekleşmiştir.
2000 yılında, reeksport değerleri dahil toplam ihracat miktarı 11.55 milyar ABD
Doları, 2001 yılında 8.65 milyar ABD Doları, 2002 yılında 8.50 milyar ABD Doları
(tahmini) ve 2003 yılında 8.79 milyar ABD Doları (tahmini)’dir.
Değer 2000 yılı 3.37 milyar dolar  ve 2001 yılı 3.26 milyar dolar ve 2002 yılı 3.38 milyar dolar ve tahmini 2003 yılı 3.14 milyar dolar olarak beklenmektedir.
Dünya Kahve İthalatı
Dünya’da en fazla kahve ithal eden ülke ABD’dedir. TABLO 7’de başlıca
ülkeler itibariyle ithalat miktarları yer almaktadır. Avrupa Topluluğu’nda kahve ithalatı
Amerika’dan fazla olup Almanya, Fransa ve İtalya en fazla kahve ithal eden AB
Ülkeleridir.
Dünyada yaklaşık 25 milyon kahve tarımıyla ilgilenen aile bulunduğu tahmin
edilmektedir. Son dönemde, fiyatlar üretim maliyetlerini karşılayamadığından kahve
üreticisi zor durumdadır. Örneğin Uganda gibi ihraç hacminin büyük bir kısmını
kahvenin oluşturduğu ülkeler için bu durum oldukça ciddi sorunlar yaratmaktadır.
Türkiye Kahve İthalatı
Türkiye’nin iklim şartları kahve tarımına uygun olmadığından, ülkemiz ihtiyacı ithalat
yoluyla karşılanmaktadır. Türkiye’ye en fazla kafeini alınmamış, kavrulmamış kahve
ithal edilmekte olup ithalatımızın büyük çoğunluğu Brezilya’dan yapılmaktadır. 2000
yılında Brezilya’dan 15.058.861 $, 2001’de 10.383.427 $, 2002’de 9.883.957 $,
2003’de (10 ay) 7.180.566 $ kafeini alınmamış, kavrulmamış kahve ithalatı
yapılmıştır. 2000 yılında İtalya’dan ise 876.026 $ , 2001’de 1.071.631 $, 2002’de
1.041.889 $, 2003’de (10 ay) 842.472 $’lık kafeini alınmış, kavrulmuş kahve ithalatı
gerçekleştirilmiştir.
5. FİRE VE ZAİYAT ORANLARI
Kavrulan ve öğütülen kahve, taze olduğunda %21’e kadar, eski olduğu
takdirde %18-19 arasında fire vermektedir. Ancak kahveciler arasında kavrulma ve
öğütülme firesi % 20 olarak kabul edilmektedir. 1 kg çiğ çekirdek kahve bulunduğu
yere göre sıfırdan, azami %3’e kadar fire verebilmektedir.
Kahve, bütün çekirdeklilerde olduğu gibi su ihtiva eden bir madde olduğundan sıcak
havalarda kamyonla nakledilen kahvelerin mesafenin uzun veya kısa oluşuna,
hararet derecesine ve bilhassa rüzgarın tesiriyle %1’den aşağı olmamak üzere azami
%2’ye kadar fire vermesi normal kabul edilmektedir. 1 kg çiğ kahve kavrulduğu
zaman 180 gr, 1 kg kavrulmuş kahve çekildiği zaman 1 gr fire vermektedir. Filtre
kahvenin toz haline getirilmesinde ve burada ambalajlanmasında uygulanacak fire
oranı %2’dir.
6. MEVZUAT
6.1. Standartlar
Kahve standardı ihracatta zorunlu uygulamada bulunan ürünler listesinde yer
almamaktadır.
6.2. Ambalajlama
Türk Gıda Kodeksinde yer alan tüm gıda maddelerinin ambalajlanması
zorunludur. Ambalajlanmış gıda maddesi, ambalajı değiştirilmediği veya açılmadığı
sürece gıda maddesine erişilemez durumda olmalıdır. Gazete ve gıda ambalaj
Page 19
16
materyali olarak üretilmemiş basılı ve yazılı kağıtlar, yeniden işlenmiş ve plastikler
gıda ambalaj materyali olarak kullanılmazlar.
Ambalaj Materyalleri
a) Ambalaj materyali gıda maddesini özelliğine bağlı olarak değişimleri, nem,
hava, ışık gibi olumsuz dış etkenlerden korumalıdır.
b) Gıda maddelerinin bileşiminde istenmeyen değişikliklere ve organoleptik
özelliklerinde bozulmalara neden olmamalı ve gıda maddesiyle etkileşim
göstermemelidir.
c) Ambalaj materyali üzerine izin tarihi ve numarası ile üretici firmanın adı ve
bulunduğu il belirtilmelidir.
d) Doldurma, taşıma ve depolama koşullarına dayanıklı ve istiflemeye uygun
olmalıdır.
6.3. Etiket Bilgileri
Gıda maddelerinin etiketinde bulundurulması zorunlu bilgiler aşağıda yer
almaktadır;
a) Gıda maddesinin adı,
b) İçindekiler,
c) Net miktarı,
d) Firmanın adı, adresi ve üretildiği yer,
e) Üretim tarihi ve son tüketim tarihi veya raf ömrü,
f) Parti numarası ve/veya seri numarası,
g) Üretim izin tarihi ve sicil numarası,
h) Menşe ülke
i) Gerektiğinde kullanım bilgisi ve / veya muhafaza şartları.
Ancak tüketiciye direkt sunulmayacak gıdalarda, sadece gıda maddesinin adı ve
firmanın adı, adresi, üretildiği yer bilgilerinin etiketin üzerinde bulundurulması
zorunludur, diğer bilgiler bir belge halinde gıda ile birlikte sunulabilir. Gıda
maddesinin adı, net miktarı, üretim tarihi ve son tüketim tarihi veya raf ömrü
bilgilerinin tümü ambalajın aynı yüzünde bulunmalıdır.
6.4. Teşvikler
2003 yılında kahve sanayinde teşvik kapsamına alınan proje olmamıştır.
Page 20
17
6.5. Kahve Borsa Fiyatları
Kahve borsa fiyatları www.ico.org adresinden temin edilebilmektedir.
6.6. İthalatta Alınan Gümrük Vergi Oranları
Türkiye’ye kahve ithalatı yaparken alınan gümrük vergisi oranları TABLO 10’ da
yer almaktadır.
7. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
Dünya’da kahve üretimi en fazla Güney Amerika kıtasında yapılmakta olup en
fazla üretim Brezilya’dadır. Ülkemiz kahve tarımına uygun olmadığından kahve
ihtiyacı ithalat yoluyla karşılanmaktadır. Ülkemizde kahve tüketimi fazla olmamakla
beraber, son dönemde, özellikle gençler arasında kahveye eğilim artmakta olup
ülkemizde çaydan sonra en fazla tüketilen içecektir.