DİBEK KAHVESİ

Öğütülme şekli ile klasik Türk kahvesinden ayrılan dibek kahvesinin çekirdekleri, taş ya da tahtadan yapılan ve dibek adı verilen büyük havanlarda dövülerek öğütülüyor. Elbette bugün, orijinal bir dibek kahvesi içmek oldukça güç ama hala bulabileceğiniz yerler var. Türk kahvesine oranla daha yoğun kıvamlı olan kahve, yumuşak içimiyle kahve severleri cezbediyor.

Dibek kahvesi, 1800’lü yılların Osmanlısına dek varlığını sürdüren, oradan da günümüze kültürel miras olarak kalan önemli bir kahvenin adıdır. Görüntüsü ve pişirilme tekniği ile Türk kahvesine olan benzerliği bilinse de fark nasıl pişirildiğinde değil, nasıl öğütüldüğünde gizlidir.

Dibek dediğimiz şey aslında tahıl gibi mahsulleri ezmeye yarayan bir havandır. Bu havanlarda ezilip öğütülerek meydana gelen Dibek kahvesi de adını buradan alır. Elde edilen kahve ise Türk kahvesine benzer uygulamalar ile pişirilir. Bu kahve, Osmanlı’da Dibek kuyuları denilen oldukça yaygın yerlerde yapılır ve kahvenin dövülme işlemi de bu kuyularda el usulü gerçekleştirilirdi. Bu nedenle aslında hem Osmanlı kahvesi hem de Dibek kahvesi olarak iki farklı isim ile öne çıkar.

Son Senelerin Yükselen Kahvesi

Geleneğin önemli bir temsilcisi olan Dibek kahvesi, kahve kültürünün önemli bir parçası olsa da kahve öğütme makinelerinin ortaya çıkması ile eski bilinirliğini kaybetti, ancak son zamanlarda tekrar önemsenerek Türk kahvesinin en önemli rakibi oldu diyebiliriz. Sade içiminin yanında sütlü olarak da tüketilen Dibek kahvesi, bu özelliği ile de Türk kahvesinden ayrılır. Bugün yerli ve yabancı pek çok insanın özel ilgisi ile karşılaşması da Dibek kahvesinin turistik ve kalabalık bölgelerde olan görünürlüğünü tekrar arttırıyor. İçerisinde Türk kahvesi, menengiç, kakao, sahlep, kahve kreması, dağ kekiği ve keçi boynuzu bulunur. Lezzeti ve aroması dövüldüğü için ayrı bir tada sahip olan Dibek kahvesi, damak tadına hitap etmesinin yanında sağlığa da oldukça faydalıdır. Sindirim zorluğu çekenlerin yemek sonrasında içmeleri durumunda fayda sağlar, kanseri zayıflatan etkileri vardır ve Parkinson hastalığının da düşmanıdır.

Türk Mutfağında Öne Çıkıyor

Mutfağıyla kültürümüzde yer edinen Gaziantep, özellikle yaz aylarında kafa dinlemeyi tercih edenlerin gittiği Foça, mistik havasıyla gidenleri büyüleyen Mardin kentlerimiz son zamanlarda Dibek kahvesinin konu olduğu kentlerin başında geliyor. Yabancıların da ilgisini çekerek ülke sınırlarının dışına çıkan bu kahve son zamanlarda Yunanistan’da da önemli bir sıcak içecek haline geldi. Dibek kahvesi, başta kahve tutkunları olmak üzere pek çok insanın günlük içeceği haline geliyor. Son birkaç yıldır fuar ve çeşitli yöresel etkinliklerin de baş tacı olan Dibek kahvesi genellikle kuşaktan kuşağa aktarılan bir miras olarak yeni üreticileriyle beraber varlığını sürdürmeye devam ediyor.

Dibek kahvesi içiliş ve yapılış biçimiyle Türk Kahvesini andırsa da aslında Türk Kahvesinden oldukça farklıdır. Dibek Kahvesi bir kahve türü değil, farklı bir öğütülme şeklidir. Dibek kahvesi ismini öğütüldüğü havandan alınır. Ağaçtan ya da taştan yapılan ve genellikle tahıl gibi ürünleri ezmek için kullanılan bu havana dibek adı verilir.

Ege bölgesine özel olan Dibek Kahvesinin çekirdekleri, diğer kahve türlerinden çok daha iridir. Elde çeşitli baharatlarla birlikte öğütülmesinden dolayı, kahve makineleriyle birlikte papucu dama atılmış olsa da Dibek Kahvesi küllerinden doğmak üzere. Özellikle Yunanistan adalarında da üretilen Dibek Kahvesini yavaş yavaş tüm dünya yeniden keşfediyor;

Dibek Kahvesi nasıl yapılır?

Dibek Kahvesi yapılışının aslında Türk Kahvesinden hiçbir farkı yok.

1. Kişi sayısı kadar fincan ile suyu cezveye boşaltın.
2. Cezveye kişi başına bir kaşık olacak şekilde dibek kahvesi ile yarım tatlı kaşığı Türk kahvesi ilave edin.
3. İsteğinize bağlı şeker ekleyin. Orta şekerli bir dibek kahvesi için kişi sayısından bir fazla olacak şekilde kesme şeker ekleyebilirsiniz.
4. Hazırladığınız kahveyi ateşe koymadan evvel iyice karıştırın.
5. Kısık ateşte köpürünceye kadar hiç kaşık sokmadan ve karıştırmadan bekleyin.
6. Kahve köpüklenmeye başladığında üzerindeki köpükleri fincanlara bölün tekrar ateşe koyun.
7. Dibek kahvesi biraz yükselmeye başladığında cezveden alın ve fincanlara tamamen boşaltın.

İşte dibek kahvesi yapımı bu kadar basit.

Dibek kahvesinin güzel ve yöresel tadının yanı sıra faydaları oldukça fazla.

İşte dibek kahvesinin faydaları;

Sindirimi kolaylaştırır.
Hafızayı güçlendirir.
Ağız kokusunu engeller.
Tokluk hissi verir.
Safra taşı için etkilidir.