ELAZIĞ ÇEDENE KAHVESİ

Elazığ'da Çedene ;

Türkiye genelinde Menengiç olarakta bilinen, sakız ağacı cinsinden yabani Antep Fıstığı ağacının meyvesine denir. Meyvesinin yanı sıra ağacıda Elazığ yöresinde Çedene Ağacı olarak isimlendirilir.

Çedene ağaçları;

Nisan ayında çiçek açar, Mayıs ayında salkım halinde yeşil renkli minik meyveler verir. Bu yeşil meyveler, Temmuz ayında kırmızı renge, Ağustos ayında mor renge döner, Eylül'de ise ördekbaşı yeşili rengini alır. Bu renk meyvenin olgunlaştığını ve toplama vaktinin geldiğini gösterir. Olgunlaşmış Çedeneler ağaçtan toplandıktan sonra bol suda yıkanır.Yıkanmış Çedeneler, bir bezin üzerine serilerek 5 - 10 gün kurumaya bırakılır.

Kurutulmuş Çedenelerin içinden kırmızı renkli olanlar ayıklanarak atılır, yeşil renkli olanlar kahve yapımında kullanılmak üzere muhafaza edilir. Sonra bu Çedeneler, geleneksel usulde toprak güveç veya toprak kaplarda kavrulur, günümüzde ise teflon tavalarda kavrulur.

Kavurma işlemi, kısık ateşte, yavaş yavaş ve devamlı karıştırılarak yapılır. Çedenelerin rengi koyulaşıp kendine has güzel bir kokusu çıkınca ocaktan alınarak geniş bir tepsiye ılıması İçin yayılır. Ilıyan Çedeneler dibekte dövülerek ezilir ve macun kıvamına getirilir.

Çedene kahvesi taze olarak yapılır. Macun kıvamına gelen Çedene kahvesi, kavanozlara doldurularak daha sonra kahve yapımında kullanmak üzere saklanabilir.

Çedene kahvesi yapımı; bir cezvede, bir fincan su, 2 tatlı kaşığı çedene kahvesi ve bir tatlı kaşığı toz şeker karıştırılır, bir iki taşım kaynatılır ve fincana doldurularak servis edilir, isteğe bağlı aynı ölçülerde su yerine süt kullanılarak da çedene kahvesi pişirilir.

görünüş ve yapılış olarak türk kavesine benzeyen ama tadının daha farklı olduğu bi çeşit kahve. çok lezzetlidir ve kokusu çok güzeldir.
elazığ'da çok tüketilir. yemeklerden sonra, "hanım bi kahve yap da içelim" den kasıt çedene kahvesidir.
günümüzde üretilenleri pekmez kıvamındadır.
eskiler ise çedene (menegiç) ağaçlarından topladıkları meyveleri kurutup ezip, kavurup toz kahve haline getirip öyle kullanırlarmış.
ayrıca bu çedene (menegiç) ağagının meyvesinden yaşken yemek de çok zevklidir.ekşimtrak bi tadı vardır.

latincesi; pistacia terebinthus (menengiç ağacı)

elazığ'da kapalı çarşıda ve baharatçılarda ve de yerel marketlerde bolca görebileceğiniz bir ürün. doğunun diğer illerinde yaygın değildir. hatta adını bile duyan azdır. bir istisnası adıyaman olabilir. çünkü adıyamanlıların onu sahiplendiğini duydum. şifa kaynağı mıdır bilmem ama, acayip sıcak tutuyor. üşürken bir fincan içersiniz, bir sonra terlemeye başlayabilirsiniz.
bazıları su ile yapar bunu ama sütlü olunca tadı daha güzel oluyor. 
kahvenin yogunlugundan ve tadinin agir olmasindan dolayi icilirken farkedilmese de icerisinde az miktarda sut de bulunur.fincana bakildiginda sutun uzerinde yuzen kahve parcaciklari gorunur.tadi alisilmadik oldugu icin herkes rahatlikla icemez.nadir yerlerde bulunur..

Türkiye’nin diğer yöresel kahveleri de en az Türk kahvesi kadar önemli olmaktadır. Bu tarz kahvelerin birçoğu ait olduğu yerde devamlı tüketilen yöresel kahvelerdendir. Bunlardan ilki çedene kahvesidir. Elazığ yöresinde ortaya çıkmış olan bu kahve genellikle oraya gidildiğinde ikram edilmektedir Fakat internet satışları sayesinde sütlü çedene kahvesi içmek için Elazığ’a gidilmesine gerek kalmamıştır. Artık her eve giren çedene kahvesi faydaları ve lezzeti ile ön plana çıkmaktadır.

Sütlü çedene kahvesinin özellikleri nelerdir?

 Çedene bir fıstık türünün ezilmesi ile elde edilen kıvamlı bir macundur. Kahvesinin yapımında yalnızca çedene kullanılmaktadır. Sütlü çedene kahvesi içerinde kafein içerikli hiçbir ürün bulunmamaktadır.

Sütlü çedene kahvesi nasıl pişirilir?

Çedene kahvesi toz ya da macun şeklinde satılabilen özel bir kahvedir. Bu kahvenin yapımında su yerine süt kullanılması çok daha hafif ve yumuşak bir kahve elde edilmesine yardımcı olacaktır. Çedene kahvesi macun kıvamında ise 1 fincan süte yarım çay kaşığı kadar atılması yeterli olacaktır. Bunun sebebi kahvenin yoğun ve aromatik bir lezzeti oluşudur. Toz çedene kahvesinde ise klasik Türk kahvesi mantığında hareket edilmeli ve 1 fincan süte 1 tatlı kaşığı çedene kahvesi eklenmelidir. Kahve pişirilme aşamasında yoğun ısıya maruz kalmamalı ve kısık ateşte pişirilmelidir.

Üzerinde oluşan köpük kaç adet kahve yapıldığına bağlı olarak fincanlara pay edilmelidir. Sütlü çedene kahvesi yapımı için alınacak çedene kahvesinin kaliteli olması kahvenin lezzetini pozitif anlamda etkileyecektir